Oświadczenie Stowarzyszenia KOPIPOL w związku z projektem rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 23 lipca 2025 r.
Z uznaniem przyjmujemy informację o długo oczekiwanym projekcie rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, który przewiduje poszerzenie katalogu urządzeń objętych opłatą reprograficzną m.in. o smartfony, tablety i urządzenia wielofunkcyjne. To ważny krok, na który od wielu lat czekały wszystkie środowiska twórcze – w tym także środowisko naukowe. Doceniamy, że system opłat zostaje dostosowany do rzeczywistych sposobów korzystania z utworów w warunkach zmieniającej się technologii.
Stowarzyszenie KOPIPOL od lat aktywnie zabiegało o tę aktualizację – zgłaszając postulaty, przedstawiając opinie i uczestnicząc w procesach konsultacyjnych dotyczących zmian w katalogu urządzeń reprograficznych. Dlatego tym bardziej zaskakujące i niepokojące jest dla nas to, że w projekcie tym KOPIPOL został pominięty jako organizacja uprawniona do poboru i podziału opłat reprograficznych. Decyzję tę ogłoszono bez konsultacji, bez podania uzasadnienia i w okresie wakacyjnym, co w oczywisty sposób ogranicza możliwość odniesienia się do niej przez środowiska akademickie i naukowe.
Przypominamy, że to właśnie utwory naukowe i techniczne są najczęściej kopiowaną kategorią treści w ramach dozwolonego użytku osobistego. Dlatego też twórcy naukowi i techniczni w sposób szczególny zasługują na ochronę i należne im wynagrodzenie – a KOPIPOL od blisko 30 lat działa właśnie w ich imieniu.
KOPIPOL jest jedyną organizacją zbiorowego zarządzania w Polsce, która reprezentuje twórców naukowych i technicznych. Jako pierwsza opracowała i wdrożyła system repartycji indywidualnej oparty na danych o rzeczywistym kopiowaniu. Dzięki temu środki z opłat trafiają do konkretnych autorów, zgodnie z rzeczywistym wykorzystaniem ich utworów.
Od lat aktywnie działamy na rzecz twórców – nie tylko poprzez system repartycji, ale również poprzez Fundusz Wsparcia Twórców, z którego finansowane są m.in. publikacje naukowe, konferencje i seminaria, stypendia doktoranckie, działania edukacyjne, kampanie popularyzujące wiedzę oraz wsparcie dla instytucji nauki. KOPIPOL aktywnie angażuje się także w promocję nauki i naukowców – wspiera inicjatywy popularyzujące ich dorobek oraz umożliwia dotarcie z efektami badań do szerszej publiczności.
W tej sytuacji czujemy się w obowiązku poinformować o powadze problemu, który dotyczy nie tylko naszej organizacji, ale przede wszystkim tysięcy twórców nauki i techniki. Wyłączenie KOPIPOL-u z systemu oznacza w praktyce pozbawienie środowiska naukowego rzeczywistej reprezentacji w obszarze prawa autorskiego. Co więcej, okoliczności, w jakich doszło do tej decyzji, pokazują niepokojącą tendencję do marginalizowania głosu naukowców w procesach decyzyjnych dotyczących ich twórczości.
Mamy nadzieję, że w toku konsultacji publicznych oraz dalszych prac nad rozporządzeniem znajdzie się rozwiązanie, które umożliwi zachowanie ciągłości i transparentności mechanizmu rekompensat, przy jednoczesnym poszanowaniu wieloletniego dorobku KOPIPOL-u i wkładu środowisk naukowych w rozwój wiedzy i edukacji w Polsce.
Zarząd i Pracownicy Stowarzyszenia KOPIPOL
